Eugenika: barbarzyńska zabawa w Boga

autor zdjęcia: Karl Pearson/Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Francis Galton (1822–1911), brytyjski antropolog, psycholog i matematyk, prekursor eugeniki. Zdjęcie zostało wykonane podczas wizyty Galtona w laboratorium Bertillona w 1893 r. (skan z książki Karla Pearsona „The Life, Letters and Labors”)

autor zdjęcia: American Breeders Association; American Genetic Association/Wikipedia

źródło: Rzeczpospolita

Biuro Rejestracji Eugenicznej: pierwsza doroczna konferencja pracowników terenowych, 1912 r.

autor zdjęcia: Rachael Romero, San Francisco Poster Brigade/Wikipedia

źródło: Rzeczpospolita

Dwujęzyczny plakat w języku angielskim i hiszpańskim promujący wiec przeciwko przymusowej sterylizacji

Eugenika najczęściej kojarzy się ze zbrodniczą ideologią hitleryzmu. Jednak bazą dla hodowli idealnych Aryjczyków były naukowe dokonania Anglosasów. III Rzesza korzystała z brytyjskiej teorii i eugenicznej praktyki USA.

Od czasów antycznych ludzkość dążyła do stworzenia człowieka doskonałego. Starania pozostawiły ślady zarówno w filozoficznych rozważaniach, jak i na kartach historii. W czasach skąpej wiedzy medycznej i ograniczonych zasobów przetrwanie cywilizacji zależało od fizycznej odporności na choroby.

Nature or nurture, czyli natura czy wychowanie?

Przykładem państwa realizującego program naprawiania natury, czyli sztucznej ingerencji w dobór naturalny, była Sparta. Życie jej mieszkańców, od kołyski aż po grób, w całości podporządkowano celom obronnym, co odbiło się na militarnej organizacji społeczeństwa. Ponieważ wątłe lub chorowite dzieci nie mieściły się w wyśrubowanych kryteriach, obywatele Sparty pozbywali się męskich potomków nierokujących przydatności na polu walki. Z tego punktu widzenia dziewczynki w ogóle były kompletnie bezużyteczne.

Za pierwszego teoretyka eugeniki może uchodzić Platon. Grecki filozof poruszał w swoich rozważaniach problem dziedziczności ludzkiej natury, uważając za nieracjonalne wychowywanie ułomnych dzieci. Zdaniem Platona remedium było kojarzenie związków małżeńskich przekazujących potomkom najlepsze cechy własne. Filozof wskazywał także na niebagatelne znaczenie warunków, w jakich żyły dzieci. Otworzył tym niekończącą się dyskusję o tym, jakie...